Om Mani Padme Hum

Days Of Tamang

These are the name of Tamang Days:

Tamang(तामाङ)	English
1) Dini Re (दिनी रे)	Sunday
2) Lani Re (लानी रे)	Monday
3)Mi Re(मी रे)	Tuesday
4) न्हाबेङ रे(Naben Re)	Wednesday
5)Na Re (ना रे)	Thursday
6)Sung Re (सुङ रे)	Friday
7) Kam Re (काम रे)	Saturday

Documentary about Buddha Boy (Dharma Sangha)

I found this documentary about Dharma Sangha (Buddha boy Ram Bahadur Bomjan) which was broadcasted from Discovery Channel a few months ago.









Part One










Part Two










Part Three










Part Four










Part Five

Social Heroes of Tamang

Tamang society is well organised and formed. Every member has equal responsibility to their community. To keep alive, continues and dynamic social and cultural values of Tamang community they have divided different roles and duties to their members. They have to maintain their duty as per their post given by the society. These people are also known as ‘Social Heroes’ of Tamang community. They are Tamba, Lama, Ganba, Bonbo, Labonbo and Choho. These Heroes are described in short below:

1. Tamba-Language initiator:  The meaning of ‘Tamba’ is ‘Language initiator’ in Tamang language. In Tamang language ‘Tam’ refers to ‘Language’ and ‘Ba’ refers to ‘person/subject or agentive marker. So ‘Tam-Ba’ means language initiator or language originator. Hence we can believe that Tamba had initiated the language. There is important role of Tamba in Tamang community. Specially to undertake the wedding ceremony role of Tamba is the most essential. He is the official person to undertake the wedding ceremony. He is the spoke person of Tamang community. Because of Tamba’s thoughts and philosophy about society Tamba is also known as ‘Social philosopher’.
2. Lama-Buddhist priest/teacher:  Lama is enlightened person in Buddhism study and religious activities. Lama gives Buddhist teachings and undertakes religious ceremonies of Tamang community. Such as Funeral (Ghewa), Naming of new child etc.
3. Bonbo-Priest to worship local gods/goddesses/nature worshiper: In other word Bonbo can be called as Herbal doctor. Because they have been treating sick people from thousands years. Bonbo keeps good knowledge of local herbs and provides treatment to people free of cost. Bonbo is nature worshiper and worships the nature, local gods, goddesses for the well being and prosperity of people.
4. Labonbo/Laptaba-Ancestor’s worshiper: There is provision of priest to worship their ancestors in Tamang community. Tamang people of eastern part call it Labonbo or Labon where as Tamang people of western part call it Laptaba. Labonbo/Laptaba keeps alive tradition and history of their tribe by worshiping their ancestors. Each Hrui (Sub group) has their own Labon/Laptaba.
5. Choho-Social manager/president: We can call it as Mayer or president of Tamang community. The main duty of Choho is to look after the community by making people feels of equality and humanity and keeping peace. He manages conflicts, solves problems of society as the leader of society. He is like a justice and takes decisions as per the need.
6. Ganba-Adults/Social analyzer:  Ganba are the adult people of society. They have no direct responsibilities. But they observe the duties of other social heroes. They take part in group discussion. Without observation/advice of Ganba duties of social heroes can not be completed. We can compare Ganba with ‘Bujruk’ word of Urdu language.    

Reference: लोकतन्त्रमा तामाङ पहिचानका सन्दर्भहरु
By: Amrit Yonzan-Tamang

Tamang-Tibetan Names and meaning

As most of the Himalayan people are Buddhist (Tibetan Buddhist) and there are many similar Cultures and rituals in those communities.  In Tamang community Lama gives the name to new baby in naming ceremony. Here I've found some of these names and their meaning:

Name	Gender pronunciation	Meaning
Akar		White Crystal
Amrita	F	Ambrosia
Anil	M	Air, Wind
Assam	M/F	Place in Tibbet
Basundhara	M	Tibetan goddess of prosperity
Boshay		Amber
Brag-Srin-mo	F	The ancestral goddess of Tibet
Ceba		Dear to hold
Celpa		apricot
Chodrak	Cheu-Dag	Dharma+sower
Choden	F cheu-den	The devout one
Choejor	cheu-djor	Dharma+wealth
Chogyal	M cheu-djal	Dharma+great/king
Chomo-Lung-Ma	F	Goddess mother of the Universe
Chophel	cheu-pel	Dharma+flourish
Cimba		Small
Dawa	M/F dah-ouah	Moon, Monday's child
Dechen	F	Health and happiness
Dhargay	dar-djay	Progress, development
Diki	F	Health and wealthy
Dohna	F	A female diety
Dolkar	F	The name of Buddhist goddess
Dolama	F	The Tara with the 7 eyes
Dorje	M dor-djay	Indomitable, thunderbolt
Dorjne-Naljorma	F	The chief Tutelary goddess of Yoga
Ekadzati	F	Goddess of the mystic cults and of wisdom
Garkan		Dancer
Gephel	M	Increase of merit
Goba	M	Eagle
Gokarmo	F	A form of the mother goddess
Gu-lang	F	The protectress of mother and children
Gyaltsen	djel-tsen	Victroy Banner
Gyaltso	M	Ocean of enlightened qualities
Gyalwa	djal-wah	Victor
Hariti	F	The protectress of children
Indira	F	Lakshmi:female god, beauty and splendor
Jalus		Rainbow
Jampa	djam-pah	Caring, Maitreya
Jampo		Gentle
Jamyang	F djam-yang	Gentle voice, Manjushree
Jangbu	M	Wise, skillful, learned, cleaver
Jangmu	F	Female form of Jangbu
Jetsan	M	King
Je-tsun	F	High born
Jigme	M djim-mey	Fearless
Jinpa	M/F djin-pa	Generosity
Jungney	djoon-ay	Source, origin
Kaba		Coffee
Kalden	M	Of the golden age
Kalsang	Kehl-sang	Good furtune
Kamala	M/F	Lotus
Karma	M/F	Activity
Kasa		Deer
Ketu		Comet
Keyuri	F	A Tibetan and Hindu cemetery goddess
Khadroma	Kah-droma	Celestial beings
Khalama	Kah-lama	Sky path
Khandro	Kah[n]-dro	Dakini, Angle
Khon-ma	F	The Tibetan mother of fiends
Kipu		Happy
Kitsi		Tickle
Kona		Exclusive
Kunchen	Keun-tshen	All-knowning
Kundun	M	The presence
Kurukulla	F	Dances the rhythms of wisdom
Lasya	F	Goddess of beauty
Lhak-pa		Wednesday, planet mercury
Lha-mi	F	A goddess
Lha-mo	Lah-mo	A fierce Buddha-protectress
Lhamu	F	A goddess
Lhundup	Houn-doop	Miraculous
Lobsang	M Law-sahng	Fine mind, disciple
Michewa		Name for one of the heavens
Mida		Pistol
Mingma	M	Born on Tuesday, planet mars
Nam-kha		Spacious sky, essential space, energy of space
Nawang	M	The possessive one
Ngawang	Ngah-wahng	Powerful speech
Ngodup	nggo-dhup	Great achiever
Nguntre	F	One of the three creator goddesses
Nima	M/F	Sun
Ningurre	F	One of the three creator goddesses
Niyima	M
Norbu	M Nor-bhoo	A precious gem
Nuba		Howl
Nyima	Nyee-ma	Sun
Pabu		Pufball
Palden	Pel-den	Spontaneously
Pasang	M/F	Born of Friday, Planet venous
Pema	F	A lotus
Pemba	M	Born on Saturday, planet Saturn
Phuntsok	Poun-tsoh	Excellent
Popo		Lord
Poso		Glory
Prajnaparamita	F	The female Buddha, goddess of transcendental wisdom
Rabten	Rahb-	Steadfast, faithful
Rinchen	Rinn-tchenn	Treasure, precious
Rizen	M/F	The holder of intellect
Sangdhup	Samm-doup	Fulfillment
Sangmu	F	The kind hearted one
Sangs-rygas mkha	F	A rain goddess
Sangye	Sanjay	Buddha
Sashi		The world
Seba		Reward
Sengdroma	F	Goddess called upon as a protector of herds
Senge	M	Lion
Sengemo	F	Lioness
Sgeg-mo-ma	F	Goddess of beauty
Skamar		Star
Somba		Socks
Sonam	M/F Seu-namm	The fortunate one, meritorious, virtuous, merit
Tara	F	The mother goddess
Tashi	M/F Ta-shee	Prosperity, lucky, auspicious, good luck
Temba		Good
Tenzin	M/F Ten-dzinn	Protector of Dharma, keeper of bound/teaching
Tenzing	M/F	Protector of Dharma
Thekchen	Tek-tchenn	Mahayana
Thokmay	Toh-mehy	Unhindered
Tho-og	F	The mother goddess, first of the gods to exist
Thubten	Toup-tenn	Buddha's way
Torma		Magic stone
Tsering	Tchay-ring	Long life
Tseten	Tseh-tenn	Stable life
Tsewang	Tseh-wahng	Empowered life
Ui Tango	F	One of the three creator goddesses
Wangchuk	Wong-tchouk	Powerful, mighty
Wangdak	Wahn-dak	Lordly, protector
Wangdue	Wahn-dou	Conqueror, subduer
Yangchen	F	The sacred one
Yeshe	M	Wise one
Yongten	Yonn-tenn	Virtuous life
Yum-chen-mo	F	Goddess of wisdom
Zapa		Friday
Zas-ster-ma-dmar-mo	F	Goddess of wealth
Zigsa		Snow leopard
Zonpa		Yong
Zopa		Patience

Reference:Tibetan name

2847th Sonam Lhochhar celebration...

2847^th Hyoi Sonam Lhochhar we celebrated in family gathering.That was really nice to see all family members and relatives after long time. Then we went to Tudikhel to see Lhochhar festival.....here are some snaps from lhochhar celebration of this year...

My nephew Pema having Tika from Chandra jyojyo.

Fyafullba: it is kind of greeting that we do for our seniors.

Sharing greet of Lhochhar Dolma nana and chandra jyojyo.

Bless you: niece Keshang having tika and khada.

Khanchi bhanji and chandra jyojyo.

our family and relatives in lhochar festival in tudikhel.....

Ghising family.........

  

ल्होछार र पहिचानको कुरा

जताततै उमंग छ । खुशीयाली छ । वौद्धिक वर्गमा बहस छ । संघ्-संस्थाहरु मिटिङ छलफलमा व्यस्त छ ।सोसियल नेट्वोर्कइङ वेबसाईटका भित्ताहरु शुभकामनाले भरिनु थालेको छ। हो, किन कि हाम्रो महानसांस्कृतिक पर्व ल्होछार हाम्रो घर अंगनमा आएको छ । घर आँगनहरु, गोन्पो, छ्योर्तेनहरु, घ्याङ्हरु सफा गरीनयाँ रंग रोगन गरी दर्ज्यू, लुङ्दाहरु फेर्ने बेला भएकोछ । आमा आपाको हतबाट निधारमा नौनी र कोकोम्हेन्दोको टिका लगाइ खाप्से खानुलाई मन हतारिसकेको छ । ल्होछार मेलामा गएर छमाछाम नाच्नुलाईगोडाहरु सलबलाई सकेको छ । गोन्पोमा गएर भगवान र लामा गुरुको वाङ लिनुछ । आहा! कती खुशीयाली, कती उमंग, कती रमाइलो! आफ्नो पुर्खाले साँची राखेको यो महान पर्वमा रमाउनु यो तामाङ मन कती प्रफुल्लछ । दिन गन्दै व्यग्र प्रतिक्षामा छ ल्होछारको । नयाँ गोइलो किन्नुलाई बजारमा जानुछ। नानाहरु सोलिमा सेलगेङ र आइरकको स्यालगार लिएर आउने छन ।

 ल्हो-वर्ष, छार्-नयाँ । साँच्चै नयाँ उमंग र ल्याउने ल्होछर । बाह्र वटा जिवजन्तुहरुको नामले गनिने ल्होछारले२८४७ वटा वर्षहरु पार गर्दैछ । हाम्रो सभ्यताको विशिष्ट ईतिहास बनाउदैछ । तिमी फलानो ल्हो, उ फलानो ल्हो, मो फलानो ल्हो भन्ने गरेको त मोइले पनि सम्झिन सक्ने भएदेखी नै थाहा पाएको हुँ । गाउँ घरको आखेहरुऔँलामा ल्हो गन्दै उमेर पत्ता लगाउँथ्यो (लगाउँछ) । ल्होको चक्र गन्दै को कती वर्षको भयो, कती वर्ष सानो, ठुलो पत्ता लगाउने चलन छ। सामान्यतया माघमा ल्हो फेरिन्छ । तामाङ समाजमा ल्हो र जन्मेको महिनावर्षको आधारमा उमेर गन्ने चलन छ । जस्तो: कोही व्यक्ती वैशाखमा जन्मेको छ भने माघ(ल्होछर) देखी अर्कोवर्षमा टेकेको मानिन्छ । जन्मेको महिनाको आधारमा वैशाखदेखी । यसरी हाम्रो सभ्यता र जीवनशैली बनेकोरहेछ ल्होछार । सम्भत: सबैभन्दा पुरानो मिती गन्ने चलन ल्होछार नै हुनु पर्छ । यसबाट हाम्रो सभ्यता रसंस्क्रिती कती पुरानो र ऐतिहासिक छ भन्ने थाहा पाईन्छ । दक्षिणपुर्वी एसियाको प्राय: सबै मुलुकमा चन्द्रपात्रोको प्रयोग हुनु र ल्होछर पनि यसैमा आधारित हुनुले यसले सिंगो दक्षिण पुर्वी एसियाको सभ्यता रसंस्कृतिको प्रतिनिधित्व गर्दछ । यसलाई दक्षिण पुर्वी एसियानहरुको(मङगोल मुलको) साझा संस्क्रिती र एकताको सुत्रको रुपमा लिनु सकिन्छ ।

 जानी नजानी हाम्रो जीवनको परीपुरक र अविछिन्न रहेको ल्होछार शब्दसँग भने पछी मात्र परिचित भएझैँ लाग्थ्यो । ल्होछार मान्नु पर्छ भन्ने कुराहरु सुन्दा के होला यो ल्होछार भन्ने जस्तो लाग्थ्यो । शायद, अरुलाई पनि त्यस्तै लागेको हुनुपर्छ । किन कि ल्होछार भनेर कुनै पर्व मनाउने चलन हाम्रो समाजमा थिएन । बुझ्दै जाँदा, चेतनाको आँखा खोल्दै जाँदा पत्ता पायो एक धर्म, एक भाषा र भेषको नीति लिएको यस देशको शासकहरुले निर्मम तरिकाले हाम्रो सामाजिक संरचना, जीवनशैली र संस्कृतिमाथि दमन गर्दै लगेको रहेछ । हिन्दूकरण र खस एक जातिय ज्यादातिले हाम्रो संस्क्रिती मौलिकता र पहिचानको समुल नष्ट हुने स्थितिको श्रीजना गरेको रहेछ । धन्न हाम्रो पुर्खाहरुले लुकिछिपी हाम्रो सभ्यताको धरोहरको जग भने जोगाइ राखेछन । आफ्नो पहिचान र संस्कृतिको माया कसलाई पो हुंदैन र! यसैको रक्षा र निरङ्कुशताबाट मुक्ती पाउन यस् देशक शोषित, पीडित आदिवासी, दलित वर्गले विभिन्न कालखन्डमा संघर्ष गर्दै आएको छ । कयौँ योद्धाहरुले मुक्ती लडाईंमा बलिदानी दिएर शहिद बने । जसको फलस्वरुप शासकहरुले आफ्नो जालोलाई बिस्तारइ खुकुलो पार्दै लानु वाध्य बनायो । हामी हाम्रो गुमेको पहिचान, ईतिहास, सभ्यता, संस्क्रिती अनी भुमिको खोजी गर्न थालयौँ । ल्होछार जस्तो महान र हाम्रो जीवनको अभिन्न परम्पराको निरन्तरता र मनाउनु पाउनु हाम्रो जन्मसिद्ध अधिकार रहेको कुराहरु बिस्तारै हाम्रो समाजमा जाग्रित हुँदै गयो । सांस्क्रिती सामाजिक आन्दोलनको यो अभियानमा अग्रिणी संस्था नेपाल तामाङ घेदुङको भूमिका हामीले बिर्सनु  हुँदैन । जसको पहलमा २०५१ सालदेखी ल्होछारले राष्ट्रिय पर्वको मान्यता सहित १ दिन भए पनि विदा पाइ आएको छ ।

 तर ल्होछारको मौलिकता र के कसरी मनाउने भन्ने विधी विधान बारे अझै तामङ समाज अनविज्ञ जस्तै रहेको छ । त्यसको सट्टा शहरको कुनै ठाउँ, चोक, आदिमा गरिने मेला र कार्यक्रमलाई नै ल्होछार मनाएको भन्ने मानसिकताको बिकास भएको देखिन्छ । विकट र टाढाको तामाङ बस्तिहरुमा त अझै चेतनाको लहर पुग्नै सकेको छैन । मेला र कार्यक्रमहरु मनोरन्जन र सबैलाई एकै ठाउँमा भेटघाट गराउनको लागि गर्ने हो । ल्होछार मेलाहरु घेदुङ्ले समाजमा जागरण ल्याउन चलाएको अभियान रुपमा आयोजना गर्ने कार्यक्रम हो । ल्होछार मान्ने नै यसरी हो कि भन्ने प्रभाव जनमानसमा परेको छ । ल्होछारको अवसर पारी रमाइलो मेला कार्यक्रम गर्नु र विधिवत ल्होछार मान्नु भिन्न कुराहरु हुन । तर संघ संस्थाहरु जनतालाई यो कुरा बुझाउन असफल देखिन्छ । हाम्रो लोप हुँदै गएको संस्क्रिती र पहिचानमा विकृतिहरु प्रशस्त देखिन्छ । पहिचान जोगाउनु पर्ने रहेछ भनी बुझ्नेले पनि सही मार्गदर्शन नपाएर हुन सक्छ विक्रित रुपमा प्रयोग गरी रहेको छ । जस्तो: तामाङ सेलोमा नाँच्दा डम्फुको साटो नाङ्लो हातमा लिने, एउटा बक्खु बाहेक शिरमा कालो टोपी अनी कालो दौरा सुरुवाल जुन नेवारी पोशाकको रुपमा चिनिन्छ लगाउनु, महिलाहरुले गुरुङ र मगरले प्रयोग गर्ने पहेंलो पटुकी र घलेक ओड्नु, रातो चुरा र पोते लाउनु । यी सबै हाम्रो पहिचानमा देखिएको विक्रित रुपहरु हुन । यो जानाजानी भन्दा पनि नजानेर धेरै यस्तो भएको जस्तो लाग्छ । यसो हुँदा हाम्रो आफ्नोपन ओझेलमा पर्न गइ हामी चाँही पुच्छर विनाको बांदरजस्तो हुन जाने स्थिती छ । संस्कार संस्क्रिती भनेको अग्रजले जे गर्‍यो आउँदो सन्ततिले त्यसै अवलम्वन गर्ने हो । बाहुनाले किरिया गर्दा पूजाको सामन छोएर अशुभ गरिदेला भन्ने डरले घरमा भएको बिरालो बाँध्ने गरेको र उसको मृत्‍युपछी छोराले किरिया गर्दा बिरालो बाँधु पर्ने रहेछ भन्ने मानसिकता पर्न गई बिरालो खोजेर भए पनि ल्याएर बाँधेको कथा जस्तो हामीले जे गर्छै आउँदो पुस्ताले गर्ने त्यही हो । त्यसैले अब हामीले हाम्रो बिशुद्ध पहिचान कसरी बनाउने कसरी जोगाइराख्ने । अरुभन्दा प्रिथक कसरी राखिरहने भन्ने बारे गम्भिर भएर सोच्नु पर्छ जस्तो लाग्छ । त्यसैले अब हाम्रो जिम्मेवार निकाय देखी हामी सबै तामाङहरुले हाम्रो मौलिक पहिचानहरुको संरक्षण र बिकासमा लागौँ । थुजेछे ।